ဒီတစ်ကြိမ်ကျင်းပတဲ့ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဗဟို ဌာန (NRPC) အဖွဲ့တို့ရဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲဟာ အရေးကြီး ပါတယ်။ ဘာကြောင့် လဲဆိုတော့ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ အကြိုပြင်ဆင်ရေးကော်မတီရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပွဲ အခြေအနေတွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်က လမ်းညွှန်မူဝါဒတွေ ချမှတ်ပေးခဲ့လို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအစည်းအဝေးမှာ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးရာပြည့် ခေါင်း ဆောင်တဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့ (၁) က NCA တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲအခြေအနေ၊ နိုင်ငံရေးဆွေး နွေးပွဲ မူဘောင်ချမှတ်ရေး အခြေအနေ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရ မယ့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို တင်ပြသွားခဲ့ပါတယ်။
အလားတူ ဒေါက်တာတင်မျိုးဝင်း ဦးဆောင်တဲ့ ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့ (၂)ကလည်း NCA လက်မှတ်မရေးထိုးရ သေးတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနဲ့ ဆွေး နွေးပွဲအခြေအနေများ၊ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေကို ပြန်လည်ဖြေကြား ပေးရမယ့် မေးခွန်းများကို တင်ပြပြီး မူဝါဒရေးရာ လမ်းညွှန်မှုများ ချမှတ်ပေးဖို့ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
‘မူဝါဒရေးရာ’ပြဿနာမှာ အခရာအကျဆုံးကိစ္စက ‘အား လုံး ပါဝင်ခွင့် ပြုရေး၊ မပြုရေး’ပြဿနာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မေ ၁၃ ရက်က နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူး ကြီး စိုးဝင်းက ‘TNLA ၊ MNDAA နဲ့ AA ဖွဲ့တွေဟာ အစိုးရ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်’ ကို မလိုက်နာကြောင်း၊ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်မှာ ပါဝင် နိုင်ဖို့ လက်နက်စွန့်ရမှာဖြစ်ကြောင်း’ ရှင်းပြသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို လက်နက်စွန့်ပြီးမှ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ပါဝင်ခွင့်ရမယ်’ဆိုတဲ့ မူကိုတော့ ဘယ်တိုင်းရင်းသားလက်နက် ကိုင်အဖွဲ့အစည်းကမှ လက်ခံနိုင်ဖွယ် မရှိပါဘူး။ ဒီနေ့ NCA မှာ ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အစည်းတွေလည်း လက်နက်ကိုင်ထားကြဆဲပါပဲ။ ‘လက်နက်စွန့် ပြီးမှ ငြိမ်းချမ်းရေးစကားပြောမယ်’ဆိုတဲ့ သဘောထားကြောင့် လည်း ပြည်တွင်းစစ်ဟာ နှစ်ပေါင်း ၇ဝ နီးပါး ကြာပြီး ငြိမ်းချမ်း ရေး မတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အထက်ပါ အဖွဲ့အစည်းသုံးဖွဲ့ NCA မှာ ပါဝင်လက်မှတ် ထိုးခွင့် မရခဲ့တဲ့အတွက် UNFC က အဖွဲ့ဝင် ကိုးဖွဲ့ ၊ UWSA (ဝအဖွဲ့ )နဲ့ မိုင်းလားအဖွဲ့တွေလည်း NCA မှာ ပါဝင်လက်မှတ် မရေးထိုးခဲ့ကြတာပါ။ ဒါကြောင့်လည်း မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ သေနတ်သံတွေ ဆက်ထွက်နေရတာဖြစ်ပါတယ်။
ဇူလိုင် ၅ ရက်က နေပြည်တော်မှာရှိတဲ့ Horizon Lake View ဟိုတယ်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ ၂၁ ရာစု ပင်လုံအကြိုပြင်ဆင်ရေးကော်မတီတို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ရာမှာ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဗဟိုဌာန (NRPC) ဖွဲ့စည်းမည့်အကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့တယ်။
တစ်ချိန်တည်းမှာ ဒီ NRPC အဖွဲ့ကို နိုင်ငံတော်၏ အတိုင် ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်ခေါင်း ဆောင်ပြီး အစိုးရ၊ တပ်မတော်နဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ပုဂ္ဂိုလ် တွေလည်း ပါဝင်မယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒီသတင်းဟာ အဓွန့် ရှည်တည်တံ့မယ့် ငြိမ်းချမ်းရေး ထူထောင်ရေးအတွက် ကျင်းပ မယ့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ အောင်မြင်စွာ ကျင်းပနိုင်ရေးအတွက် အားတက်ဖွယ်ရာ အလားအလာကောင်းတွေကို မြင်တွေ့နေကြ ရပါတယ်။
NRPC ဖွဲ့စည်းရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီ လာခံကျင်းပရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဖြစ်ရုံသာမက အမျိုး သားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ပါ ပါဝင်မယ်ဆိုတာ သိရ တော့ ပိုပြီး အားရကျေနပ်ဖို့ ကောင်းပါတယ်။
အထူးသဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးအတွက် အလေးထားလုပ်ဆောင်မယ့် သဘောထားတွေပါ တွေ့လာရတဲ့အတွက် ကြိုဆိုထိုက်တဲ့ သဘောထားတွေလို့ ဆိုရ မှာပါပဲ။ ရခိုင်နိုင်ငံရေးသမားတချို့ရဲ့ အမြင်သဘောထားတွေက လည်း အထိအရှ အတိမ်းအစောင်းမခံနိုင်တဲ့အတွက် အတော် သတိထား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။
ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေ လက်မခံနိုင်တဲ့ ‘ရိုဟင်ဂျာ’ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့၊ နိုင်ငံတကာအစည်းအဝေးတွေမှာ ‘ရခိုင်ပြည်နယ်က အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်’ တွေဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်း ကိုတောင် အခုအခါ ဝိုင်းဝန်းဆန္ဒပြ ကန့်ကွက်နေကြပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောသလိုပါပဲ။ ရခိုင်ပြည်နယ်အရေးကိစ္စ မှာ စကားလုံးအသုံးအနှုန်းတွေထက် ပိုပြီး အရေးတကြီးဖြေရှင်း ရမယ့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပြဿနာ၊ ဆင်းရဲတွင်းနက်နေတဲ့ ပြဿနာ၊ ဒုက္ခ သည်များပြဿနာ၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခစတဲ့ ပြဿနာများစွာ ရှိနေပါတယ်။
ဒီပြဿနာအလုံးစုံကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအတွက် အခြေခံ လိုအပ်ချက်ဟာ အမျိုးသားရင်ကြားစေ့ရေး၊ အမျိုးသားပြန် လည်သင့်မြတ်ရေးစိတ်ဓာတ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသားသင့်မြတ် ရေးစိတ်ဓာတ်ကို ထွေးပွေ့ရှေ့ဆောင်မှုပေးနိုင်တာလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုရရင် ‘အားလုံးပါဝင်ခွင့်ရရေး’မူကို ဆုပ်ကိုင်ထားမှ NCA အောင်မြင်ပြီး သေနတ်သံတွေလည်း တိတ်သွားပါလိမ့် မယ်။ ဒီလိုအနေအထားတွေကြောင့် NLD အနေနဲ့လည်း NCA မှာ အားလုံးပါဝင်ရေးမူကို ဆုပ်ကိုင်ရပ်တည်ခဲ့ပုံရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ချင်းမိုင်အစည်းအဝေးမှာတော့ ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဒေါက်တာတင်မျိုးဝင်းက NCA လက်မှတ်ထိုးတဲ့ အဖွဲ့တွေသာ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ တက်ခွင့်ရမယ့် သဘော ထားမျိုး UNFC ကို တင်ပြသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ချင်းမိုင်ဆွေးနွေးပွဲဟာ ရှင်းလင်းတိကျတဲ့ အဖြေ ဘာမှ မပေးနိုင်ဘဲ အဆုံးသတ်သွားခဲ့ရတာပါ။
အလားတူUWSA ၊ မိုင်းလားအဖွဲ့တွေနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်း ခဲ့ကြတဲ့ မိုင်းလားဆွေးနွေးပွဲကလည်း ဘာဆုံးဖြတ်ချက်မှ ပြတ် ပြတ်သားသား မချမှတ်နိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ‘အားလုံးပါဝင်ခွင့်ရရေး’ မူကို ပြတ်ပြတ်သားသား ဆုပ်ကိုင်ချမှတ်နိုင်မှ NCA မှာ အားလုံး ပါဝင်ခွင့်ရနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
NCA မှာ အားလုံးပါဝင်ခွင့်ရမှလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေး နွေးပွဲဟာ အဓိပ္ပာယ်ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတောင်မှ UWSA နဲ့ မိုင်းလားအဖွဲ့တွေက အစိုးရနဲ့ ၁၉၉၄ ခုနှစ်ကတည်းက အပစ် အခတ်ရပ်စဲထားခဲ့ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် ချုပ်ဆိုထားပြီးဖြစ်လို့ NCA မှာ ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးစရာ မလိုဘူးဆိုတဲ့ သဘော ထားရှိပါတယ်။
တကယ်လို့ NCA လက် မှတ်မထိုးရင် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ တက်ခွင့်မရှိဘူးဆိုတဲ့ သဘောထားကို ဆုပ်ကိုင်ထားမယ်ဆိုရင် အင်အားအကြီးဆုံး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တဲ့ UWSA နဲ့ မိုင်းလားအဖွဲ့ တွေလည်း နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ တက်ခွင့်မရတဲ့သဘော သက်ရောက်သွားပါလိမ့်မယ်။
ဒီအဖွဲ့တွေကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင် ကျင်းပမယ့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံကို တက်ရောက် လိုတဲ့ သဘောထားရှိနေကြပုံရပါတယ်။ ဒီလို အနေအထားနဲ့ သဘောထားတွေအောက်မှာ NCA လက်မှတ်ထိုးမှ၊ ငြိမ်းချမ်း ရေးညီလာခံတက်ရောက်ရမယ်ဆိုတဲ့ မူကို ပြင်ဆင်သင့်ပါတယ်။
ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံတက်ရောက်ရေးနဲ့ NCA လက်မှတ် ထိုးရေးပြဿနာကို ချိတ်ဆက်ထားသင့်ပေမယ့် အသေတုပ် နှောင်မထားသင့်ပါဘူး။ NCA မှာ လက်မှတ်ထိုးသည် ဖြစ်စေ၊ မထိုးသည်ဖြစ်စေ ‘အားလုံးပါဝင်ရေး’ ကို အခြေခံမူတစ်ရပ် အဖြစ် ပြတ်သားစွာ ချမှတ်ကျင့်သုံးသင့်ပါတယ်။
ဒုတိယအကြိမ်ကျင်းပတဲ့ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ NRPC တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲမှာတော့ ‘အားလုံးပါဝင်ရေး’ကို လမ်းညွှန်မူဝါဒတစ်ရပ်အနေနဲ့ ပြတ်သား စွာ ဆုံးဖြတ်ချမှတ်ပေးလိုက်ပြီလို့ သိရပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ လမ်းညွှန်မူဝါဒအရ၊ NCA သဘောတူစာချုပ်အရ NCA စာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးသူများ သာ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပေမယ့် NCA စာချုပ်မှာ ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းမရှိသေးတဲ့ တိုင်း ရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း ၂၁ ရာစုပင်လုံ ညီလာခံ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါဝင်ခွင့်ပြုလိုက်ပါပြီ။
ဒီမူဝါဒအရ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းမရှိသေးတဲ့ UNFC အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့အတTNLA ၊ MNDAA နဲ့ AA အဖွဲ့ တွေလည်း ညီလာခံမှာ ပါဝင်ခွင့် ရလာကြမှာဖြစ်သလိုUWSA (ဝအဖွဲ့ ) နဲ့ မိုင်းလားအဖွဲ့တွေလည်း တက်ရောက်ခွင့်ရကြ တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် သမ္မတဟောင်း ဦးသိန်းစိန် ဦးဆောင်ကျင်းပခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံမှာတုန်းကလို NCA လက်မှတ်ရေးထိုးတဲ့ အဖွဲ့တွေသာ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါဝင်ဆွေးနွေးခွင့်ရှိပြီး NCA လက်မှတ်မရေးထိုးတဲ့ အဖွဲ့တွေကိုတော့ လေ့လာသူအဖြစ် သာ ပါဝင်ခွင့်ပြုခဲ့တဲ့ ကန့်သတ်ချက်မျိုးလည်း မရှိတော့ပါဘူး။
ဒီလို ရှင်းလင်းပြတ်သားတဲ့ မူဝါဒက ၂၁ ရာစု ပင်လုံ ညီလာခံ ငြိမ်းချမ်းရေးတံခါးကြီးကို လွတ်လပ်ပွင့်လင်းစွာ အစွမ်း ကုန်ဖွင့်ပေးလိုက်တာပါပဲ။ တစ်နည်းဆိုရရင် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲဆီ ချီတက်ရာလမ်းမကြီးကို သဲဖြူ ခင်း၊ ရာဇမတ်ကာ၊ ခမ်းနားလှပစွာ ခင်းကျင်းပေးလိုက်ပါပြီ။
တစ်ချိန်တည်းမှာ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံကျင်းပချိန်မှာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ပြည်သူလူထုအမြင်တွေ ထင်ဟပ်တင်ပြနိုင်ဖို့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ CSO Forum သမကာ တွေကိုလည်း ကျင်းပပေးဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ဆက်တည်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရခြင်း မရှိခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီ ၇ဝ ကို CSO Forum ထဲမှာ ထည့်သွင်းပါဝင်ရေး မူဝါဒကိုလည်း သဘောသဘာဝမတူကြတဲ့အလျောက် ပြောင်း လဲဖြေလျော့မှုတွေ ပြုလုပ်လိုက်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေ ကို အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ၊ လူမျိုးအလိုက် နိုင်ငံ ရေးဆွေးနွေးပွဲနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာအလိုက် ဆွေးနွေးပွဲတွေနဲ့ ဝန်းရံပေးဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုရရင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ Stakeholder တွေရဲ့ ဆွေး နွေးပွဲကို ပြည်သူလူထုဗဟိုပြု အမြင်တွေနဲ့ ဘက်စုံဝန်းရံဖြည့် ဆည်းပေးတဲ့ သဘောလို့ ယူဆစရာရှိပါတယ်။ ဒီလိုအနေအထား တွေကနေ အကဲဖြတ်ရရင် ၂၁ ရာစု ပင်လုံငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကြီးဟာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမိုင်းတစ်လျှောက် မရှိဖူး၊ မကြုံဖူးတဲ့ ညီလာခံကြီး ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
ဒီလို ညီလာခံမျိုးကသာလျှင် ပြည်တွင်းစစ်ရပ်စဲရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအဓွန့်ရှည်ရေး၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ ထူ ထောင်ရေးအတွက် အခြေခံကောင်းတွေ ချမှတ်ပေးနိုင်လိမ့် မယ်လို့ ယုံကြည်မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ကောင်းကင်တခိုမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးသက်တံ ဖြန့်ကြက်ကွန့် မြူးနေပါပြီ။ ။
သန်းစိုးနိုင် ရေးသည်။
၂၀၁၆-သြဂုတ်လထုတ်၊ မော်ကွးန်း မဂ္ဂဇင်းအမှတ်(၃၇) မှ သုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး ဖြစ်ပါသည် ။
